Is het je ooit opgevallen dat je wéét wat je aan het doen bent als je handelt? Als je op weg bent naar de supermarkt, het gras maait of koffiezet en iemand vraagt “Wat doe je?” kun je direct antwoord geven op die vraag. Je hoeft niet je armen en benen te observeren, te onderzoeken of je je in de tuin of op straat bevindt of, misschien nog wel opvallender, op zoek te gaan naar een intentie met een bepaalde inhoud in je geest. Je weet het gewoon.

Dit ogenschijnlijk eenvoudige inzicht komt van filosoof Elizabeth Anscombe (1919-2001). Zij vormt samen met Philippa Foot, Iris Murdoch en Mary Midgley het zogenoemde Wartime Quartet: vier briljante vrouwelijke filosofen die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in Oxford studeerden en werkten, en een zeer belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de hedendaagse filosofie – al heeft het even geduurd voordat andere filosofen dat in de gaten hadden.

Anscombes boek Intention bevindt zich, al dan niet bewust, bijna altijd in mijn tas. Haar handelingstheorie heeft een grote invloed op mijn denken en staat centraal in mijn boek Mijn intenties en ik. Zij heeft me niet alleen geleerd op een andere manier naar handelingen te kijken, haar theorie werpt ook een ander licht op vrije wil en wetenschappelijk onderzoek naar vrije wil. En daar blijft het niet bij: de komende jaren onderzoek ik aan de Munich School of Philosophy wat we van haar theorie kunnen leren over impliciete vooroordelen, de dingen die we juist onbewust doen. Het wordt hoog tijd dat haar theorie ook in psychologisch onderzoek een rol gaat spelen!